Ochrona dóbr osobistych i wizerunku

Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie ochrony dóbr osobistych. Pomagamy w ochronie wizerunku, renomy i dobrego imienia w Internecie. Kancelaria świadczy również pomoc prawną w zakresie szeroko pojętego prawa mediów i reklamy.

Ochrona dóbr osobistych – co to znaczy?

Dobra osobiste nie zostały zdefiniowane w polskim prawie. Zazwyczaj uznaje się, że są to pewne wartości, wywodzone z godności człowieka, które z uwagi na swoje duże znaczenie podlegają ochronie prawnej. Wśród dóbr osobistych wymienia się m.in. dobre imię, wizerunek, zdrowie, więzi rodzinne. To, czego możemy się domagać w ramach ochrony dóbr osobistych, zostało uregulowane w kodeksie cywilnym.

Art. 23 Kodeksu Cywilnego a ochrona dóbr osobistych

Art. 23 kodeksu cywilnego wymienia przykładowe dobra osobiste, którymi są: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, a także twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Należy jednak pamiętać o tym, że w orzecznictwie sądowym uznaje się również istnienie dóbr osobistych niewymienionych w tym przepisie, dlatego także w takim przypadku możemy domagać się ochrony prawnej.

Ochrona dóbr osobistych – co możemy zrobić?

Działania, jakie mogą zostać podjęte w celu ochrony dóbr osobistych, zostały wymienione w art. 24 kodeksu cywilnego. Są to: żądanie zaniechania działania stanowiącego zagrożenie dla naszego dobra osobistego, dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego (chodzi tu zwłaszcza o złożenie odpowiedniego oświadczenia), a także żądanie zapłaty zadośćuczynienia lub określonej kwoty na cel społeczny. Gdyby wskutek naruszenia dobra osobistego została nam wyrządzona szkoda majątkowa, możemy też żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

1. Jak złożyć pozew o ochronę dóbr osobistych?

W sytuacji, gdy ktoś narusza nasze dobro osobiste, w pierwszej kolejności powinniśmy wystosować do tej osoby wezwanie do zaniechania takiego działania oraz – w razie potrzeby – usunięcia skutków naruszeń. Najpierw należy bowiem próbować rozwiązać sprawę pozasądowo. Jeśli to nie poskutkuje, warto rozważyć złożenie pozwu. W treści pozwu wskazujemy, kto i w jaki sposób dokonał naruszenia. Należy również sprecyzować, czego żądamy: zaniechania naruszeń, usunięcia ich skutków (np. poprzez złożenie stosownego oświadczenia), zadośćuczynienia lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany przez nas cel społeczny.
Pozew należy też opłacić w kwocie 600 zł. Składamy go do sądu okręgowego. Co do zasady właściwy jest sąd, w okręgu którego doszło do naruszenia, jednak w przypadku, gdy naruszenie zostało dokonane przy wykorzystaniu środków masowego przekazu, powództwo można wytoczyć przez sąd właściwy dla
miejsca zamieszkania lub siedziby powoda.

2. Jak udowodnić naruszenie dóbr osobistych?

W polskim prawie obowiązuje zasada domniemania bezprawności naruszenia dóbr osobistych, co oznacza, że to na osobie pozwanej ciąży obowiązek wykazania, że jej zachowanie nie było bezprawne. Przykładowo, jeżeli pozywamy kogoś z powodu tego, że mówił na nasz temat nieprawdę, to jeśli chce on
uniknąć odpowiedzialności za swoje zachowanie, musi wykazać, że jego twierdzenia były zgodne z rzeczywistością.
Oczywiście składając pozew należy przedstawić w nim wszelkie dowody, jakimi dysponujemy, świadczące o tym, że doszło do naruszenia, a także jaka była jego skala – tzn. ile osób mogło się zapoznać z treściami godzącymi w nasze dobro. Rodzaj dowodów zależy od charakteru naruszenia – przykładowo jeśli do naruszenia doszło w internecie, to warto przygotować zrzuty ekranu. Ważnym dowodem są zwykle zeznania świadków.

3. Naruszenie dóbr osobistych w pracy

W razie naruszenia naszych dóbr osobistych przez pracodawcę, niezależnie od opisanych powyżej roszczeń, przysługują nam roszczenia wynikające z prawa pracy. Zgodnie z treścią przepisu art. 55 §11 kodeksu pracy, w razie dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia obowiązków wobec
pracownika, możemy wypowiedzieć umowę o pracę bez wypowiedzenia, a także dochodzić odszkodowania. Jeśli chodzi o naruszenia dóbr osobistych charakterystyczne dla miejsc pracy, to wskazuje się na istnienie dobra w postaci tzw. godności pracowniczej. Jest to poczucie własnej wartości pracownika, oparte na opinii dobrego fachowca i sumiennego pracownika, a także na uznaniu jego zdolności, umiejętności i wkładu pracy przez przełożonych. Naruszenie godności pracowniczej przez pracodawcę może polegać m.in. na zniewadze w formie słownej lub czynnej, na dopuszczaniu się względem pracownika czynów
nieobyczajnych, krzywdzących ocenach jego kwalifikacji, udzielaniu nieprawdziwych opinii o nim, bezzasadnym wymierzaniu kar dyscyplinarnych czy ujawnianiu bez zgody pracownika informacji na jego temat objętych ochroną danych osobowych – w tym informacji na temat wysokości jego wynagrodzenia.
Również mobbing w miejscu pracy stanowi naruszenie dóbr osobistych, przy czym w pierwszej kolejności należy dochodzić związanych z nim roszczeń na podstawie przepisów prawa pracy.

4. Naruszenie dóbr osobistych w internecie

W ostatnich latach coraz częściej dochodzi do naruszenia dóbr osobistych w internecie. Jest to przestrzeń, w której wiele osób czuje się anonimowo i bezkarnie, przez co często pozwala sobie na więcej, niż w „realnym świecie”. Przykładem naruszeń mających miejsce w internecie są obraźliwe czy niezgodne z
rzeczywistością wpisy i komentarze, a także publikowanie zdjęć bez zgody znajdującej się na niej osoby. Na niektórych portalach, np. Facebook, gdzie posługujemy się najczęściej swoim imieniem i nazwiskiem, ustalenie sprawcy naruszenia zwykle nie jest trudne. Jednak czasami sprawca pozostaje anonimowy – wówczas możemy zwrócić się do administratora strony internetowej o uzyskanie danych autora wpisu. Najczęściej będzie to numer IP komputera, z którego był dokonany wpis. W dalszej kolejności można na podstawie numeru IP ustalić dane dostawcy internetu i zwrócić się do niego o podanie danych osobowych
abonenta. Możemy ponadto żądać od administratora strony internetowej usunięcia wpisu. Warto przy tym wcześniej zapisać sobie treść naruszenia w formie np. zrzutu ekranu, ponieważ będzie to stanowiło dowód, że doszło do naruszenia naszych dóbr osobistych.

5. Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych

Zadośćuczynienie jest to suma pieniężna przyznawana za doznaną krzywdę. Wysokość zadośćuczynienia nie jest czymś prostym do wyliczenia i nie istnieje uniwersalny przelicznik krzywdy na kwoty pieniężne. Sumę zadośćuczynienia należy każdorazowo ustalać na podstawie okoliczności konkretnej sprawy, m.in.
biorąc pod uwagę to, jakie dobro osobiste zostało naruszone, w jakim stopniu i jakie są skutki tego naruszenia. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, w związku z czym nie może być jedynie symboliczne, ale ma przedstawiać odczuwalną ekonomicznie
wartość, satysfakcjonującą poszkodowanego. Z drugiej strony nie może to być kwota przesadnie wygórowana.

• Naruszenie dóbr osobistych
• Naruszenie wizerunku, renomy, dobrego imienia
• Ochrona dobrego imienia/wizerunku
• Zniesławienie
• Umowy udzielenia prawa do wykorzystania wizerunku na cele komercyjne
• Analiza materiałów prasowych