Współcześnie najpowszechniejszym źródłem informacji dotyczących jakości wykonywanych przez przedsiębiorcę usług stał się Internet. To właśnie tam potencjalni klienci mogą zapoznać się z opiniami innych osób, na podstawie których mogą ocenić, czy świadczone przez przedsiębiorcę usługi są na tyle profesjonalne, że warto zgłosić się pod wskazany adres.
Zdarza się jednak, że na stronach internetowych rozpowszechniane są informacje niebędące rzetelną opinią, na skutek czego następuje naruszenie dóbr osobistych przedsiębiorcy, takich jak renoma, wizerunek czy dobre imię. Niekiedy dochodzi nawet do sytuacji, w których osoba wystawiająca przedsiębiorcy opinię w rzeczywistości nigdy nie miała z nim styczności. Wypowiedzi takie mogą spowodować utratę zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorcy oraz podważyć jego wiarygodność w obrocie prawnym.
Co może zrobić przedsiębiorca, aby chronić swoje dobra osobiste w Internecie?
Najprostszą metodą usunięcia ze strony internetowej informacji naruszającej dobra jest zgłoszenie żądania usunięcia treści wpisu do administratora strony internetowej. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r., poz. 123),, nie ponosi odpowiedzialności za przechowywane dane ten, kto udostępniając zasoby systemu teleinformatycznego w celu przechowywania danych przez usługobiorcę nie wie o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, a w razie otrzymania urzędowego zawiadomienia lub uzyskania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności niezwłocznie uniemożliwi dostęp do tych danych. W świetle powyższego, w razie otrzymania wiarygodnej wiadomości o bezprawnym charakterze danych lub związanej
z nimi działalności, administrator strony powinien niezwłocznie uniemożliwić dostęp do tych danych.
Jak poznać dane autora wpisu?
Sposobem na uzyskanie danych autora wpisu (najczęściej będzie to tylko numer IP) jest złożenie prośby do administratora strony internetowej, na której doszło do naruszenia. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 lit. f Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO), przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych. Rozporządzenie podkreśla zatem konieczność wyważenia interesu osoby trzeciej w uzyskaniu danych oraz podstawowych praw i wolności człowieka.
Należy zwrócić uwagę również na treść przepisu art. 18 ust. 6 ustawy z 2002 r.
o świadczeniu usług drogą elektroniczną, z którego brzmienia wynika obowiązek udzielenia informacji o danych organom państwa, na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Jak wskazuje się w orzecznictwie, z przepisu tego nie wynika z niego zakaz udostępniania tych danych osobom, których prawa zostały naruszone. Zarówno jednak organ nakazujący ujawnienie danych, jak i sąd administracyjny rozpoznający skargę na tego rodzaju decyzję, muszą każdorazowo przy uwzględnieniu indywidualnych okoliczności danej sprawy, dokonać wyważenia przeciwstawnych interesów jakimi są prawo do ochrony danych osobowych
i prawo do ochrony czci, godności, dobrego imienia czy też wizerunku firmy (zob. Wyrok Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lipca 2014 r., wydany w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 569/14).
Jakie środki ochronne służą przedsiębiorcy którego dobra prawne naruszono?
Po uzyskaniu wskazanych powyżej danych, możliwe jest zainicjowanie postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 24 Kodeksu cywilnego, w razie bezprawnego naruszenia lub zagrożenia dobra osobistego uprawionemu służą środki ochronne w postaci powództwa
o ustalenie, zaniechanie, usunięcie skutków naruszenia, zadośćuczynienie pieniężne lub zapłatę na cel społeczny. Zwykle w sprawach tego typu przedsiębiorcy żądają nie tylko usunięcia negatywnego wpisu, ale również złożenia przez autora wpisu określonej treści oświadczenia, czyli zazwyczaj przeprosin.
W wypadku, gdy nie udało się nam uzyskać danych autora wpisu, pozostaje możliwość złożenia na Policji skargi z uwagi na popełnienie przestępstwa zniesławienia (art. 212 Kodeksu karnego). Złożenie takiej skargi inicjuje prywatnoskargowe postępowanie karne. Należy załączyć do niej wniosek o ustalenie przez Policję danych osobowych.
Sprawy tego typu wiążą się często z długą procedurą, chociażby z racji na problem
z uzyskaniem danych. Warto jednak pamiętać, że dobra osobiste stanowią uznane przez system prawny wartości podlegające ochronie. Internet służy często jako pewnego rodzaju reklama, dlatego ważne jest, aby nie pozwolić nikomu bezpodstawnie niszczyć za jego pośrednictwem renomy, na którą pracowało się latami.
