W sprawach codziennych, a także w środowisku biznesowym, gdzie transakcje finansowe są powszechne, konieczność zarządzania należnościami i rozstrzygania sporów staje się nieodłącznym elementem. Dwa ważne narzędzia, które znajdują zastosowanie w tym kontekście, to nakaz zapłaty oraz sądowe wezwanie do zapłaty.
Czym jest wezwanie do zapłaty?
Wezwanie do zapłaty to pismo, w którym wierzyciel wzywa dłużnika do uregulowania zaległego długu przed wszczęciem pełnego postępowania sądowego. Ma to na celu umożliwienie dłużnikowi dobrowolnego uregulowania zobowiązań przed podjęciem bardziej czasochłonnej i kosztownej procedury sądowej. Jeśli wezwanie nie przyniesie efektu, stanowi ono podstawę do wszczęcia tradycyjnego postępowania sądowego.
Wezwanie do zapłaty nie wywołuje jeszcze negatywnych skutków prawnych, stanowi ono formę informującą o wysokości istniejącego długu oraz propozycją polubownego załatwienia sporu z dłużnikiem.
Czym jest nakaz zapłaty?
Nakaz zapłaty to instrument prawny umożliwiający szybkie i skuteczne dochodzenie roszczeń pieniężnych bez konieczności wszczynania pełnego procesu sądowego. Stanowi on alternatywę dla tradycyjnego postępowania sądowego i pozwala na uzyskanie orzeczenia sądowego w trybie uproszczonym. Sąd wydaje go bez udziału stron, na tzw. posiedzeniu niejawnym.
W treści orzeczenia znajdować się będzie informacja, że dłużnik jest zobowiązany w terminie 14 dni zapłacić dochodzoną przez wierzyciela kwotę lub w tym terminie złożyć odwołanie w formie sprzeciwu albo zarzutów (w zależności czy nakaz został wydany w postępowaniu upominawczym czy nakazowym).
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, jak sama nazwa wskazuje, jest instytucją postępowania upominawczego, którego celem jest rozstrzygnięcie sprawy poprzez wydanie nakazu zapłaty, przy jednoczesnym ograniczeniu formalności proceduralnych do niezbędnego minimum.
W tym postępowaniu rozpoznaje się najprostsze sprawy, zwłaszcza o roszczenia pieniężne, niewymagające przeprowadzenia rozbudowanego postępowania dowodowego. Dlatego wszystkie czynności w postępowaniu upominawczym sąd podejmuje bez udziału stron, na posiedzeniu niejawnym.
Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika sądowego, jednakże dopiero po nadaniu nakazowi klauzuli wykonalności.
Od nakazu zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przysługuje sprzeciw. Termin na wniesienie sprzeciwu wynosi dwa tygodnie od jego doręczenia.
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonymi do pozwu dokumentami urzędowymi czy też zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem. Sąd wyda również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla.
Na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym można prowadzić postępowanie zabezpieczające. Jest on tytułem zabezpieczenia z chwilą jego wydania, bez potrzeby opatrywania go przez sąd klauzulą wykonalności. Oznacza to, że powód może skierować do komornika stosowny wniosek, aby zabezpieczył majątek pozwanego do kwoty wskazanej w nakazie zapłaty, nawet w przypadku wniesienie przez dłużnika zarzutów. Część majątku dłużnika zostanie zabezpieczona aż do momentu rozstrzygnięcia sprawy.
Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przysługują zarzuty. Termin na wniesienie zarzutów wynosi dwa tygodnie od momentu jego doręczenia.
Czy nakaz zapłaty jest wyrokiem?
Sam nakaz zapłaty stanowi rodzaj orzeczenia sądowego, które rozstrzyga sprawę co do istoty. Jest to zatem orzeczenie, które po upływie terminu na wniesienie sprzeciwu staje się równoznaczne w skutkach z wyrokiem sądowym. Sam nakaz zapłaty nie jest jednak ostatecznym wyrokiem sądu.
Nakaz zapłaty a przedawnienie
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego roszczenia majątkowego ulegają zazwyczaj przedawnieniu. Przedawnienie stanowi instytucję, która zaczyna obowiązywać po upływie określonego czasu, pozwalając dłużnikowi odmówić spełnienia świadczeń na rzecz wierzyciela. W związku z tym roszczenia, które zostały stwierdzone nakazem zapłaty, również podlegają temu procesowi.
Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, w tym nakaz zapłaty z uzyskaną klauzulą wykonalności przedawnia się z upływem 6 lat. To samo dotyczy odsetek od należności głównej. Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Aby uznać dług za przedawniony, konieczne jest niewykazanie działalności ze strony wierzyciela przez okres 6 lat. W sytuacji, gdy wierzyciel podejmuje ponowne działania w celu odzyskania należności, dochodzi do przerwania biegu przedawnienia.
Warto zaznaczyć, że przedawnienie długu nie jest równoznaczne z jego wygaśnięciem. Przedawniony dług istnieje nadal, lecz zgodnie z obowiązującymi przepisami wierzyciel nie może domagać się uregulowania zaległości. Zgłoszenie przedawnienia w biurze informacji kredytowej – BIK nie spowoduje usunięcia z bazy danych informacji o długu.
Masz problem z windykacją należności? Zobacz naszą podstronę Windykacja należności – Poznań
