W dniu 10 stycznia 2015 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu postepowania cywilnego w zakresie uznawania i wykonywania orzeczeń sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych. Nowelizacja ta została spowodowana uchwaleniem w dniu 12 grudnia 2012 r. przez Parlament Europejski i Radę rozporządzenia nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, które weszło w życie 15 stycznia 2015 roku. W jej wyniku dodano księgę IV do części czwartej Kodeksu postępowania cywilnego zawierającej przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego.
Roszczenia transgraniczne
Sprawy transgraniczne to sprawy, w których przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie Unii Europejskiej innym niż państwo sądu rozpoznającego sprawę. Z uwagi na coraz większą liczbę przedsiębiorców podejmujących współpracę z podmiotami z innych państw Unii Europejskiej, wzrasta znaczenie spraw o charakterze transgranicznym, a tym samym potrzebne są szczegółowe uregulowania w zakresie roszczeń transgranicznych.
Nowelizacja rozporządzenia o roszczeniach transgranicznych
Omawiana nowelizacja polega zasadniczo na zniesieniu przyjętego w rozporządzeniu Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r., w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, postępowania o udzielenie exequatur. Przed wejściem omawianej nowelizacji w życie konieczne było bowiem złożenie wniosku o stwierdzenie wykonania orzeczenia przed sądem w państwie, w którym miało nastąpić wykonanie orzeczenia. Obecnie natomiast postępowanie w przedmiocie stwierdzenia wykonalności zostało zniesione. Jednakże osoba, przeciwko której wystąpiono o wykonanie orzeczenia może wystąpić o odmowę jego wykonania (art. 46 rozporządzenia 1215/2012). Zatem ciężar wszczęcia tego postępowania przesunięto z wierzyciela na dłużnika.
Egzekucja roszczeń transgranicznych
Nowelizacja ułatwia zatem w znaczny sposób dochodzenie roszczeń transgranicznych. Przed wejściem w życie przedmiotowej nowelizacji egzekucja takich należności pieniężnych była kosztowna i czasochłonna. Wymagała ona bowiem uzyskania prawomocnego orzeczenia z klauzulą wykonalności przed sądem pochodzenia, a następnie przeprowadzenia postępowania przed sądem państwa wykonania w sprawie stwierdzenia wykonalności. Zgodnie natomiast z treścią art. 39 rozporządzenia 1215/2012 orzeczenie wydane w państwie członkowskim, które jest wykonalne w tym państwie członkowskim, jest wykonalne w innym państwie członkowskim bez potrzeby stwierdzania jego wykonalności.
Obecnie zatem wystarczające jest, że wierzyciel w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego przedstawi organowi egzekucyjnemu dwa dokumenty, tj: odpis orzeczenia i zaświadczenie wydane przez sąd państwa pochodzenia potwierdzające, że orzeczenie którego wykonania się dochodzi podlega pod rozporządzenie 1215/2012.
