Często humorystycznie mówi się, że nic tak nie łączy ludzi, jak wspólnie zaciągnięty kredyt hipoteczny. Jest to poniekąd prawda, ponieważ taki kredyt zawiera się najczęściej na kilkadziesiąt lat, a jego suma opiewa na setki tysięcy złotych. Natomiast sam fakt małżeństwa w zasadzie nie jest istotny dla banku, kredyt hipoteczny mogą zawrzeć też pary żyjące w konkubinacie, członkowie rodziny, czy osoby w ogóle niepowiązane, czy spokrewnione ze sobą.
Bank interesuje jedynie informacja, iż dwie (czy więcej) osoby są solidarnie zobowiązane do spłacania rat kredytu. W konsekwencji, także orzeczenie rozwodu nie wpływa na sytuację kredytobiorców wobec banku, nadal solidarnie odpowiadają oni za zadłużenie. Dlatego też, przed wzięciem wspólnego kredytu należy przeanalizować wszystkie zagrożenia z tym związane oraz sytuacje, które mogą zaistnieć, bowiem jest to zobowiązanie na lata i może generować wiele problemów w przyszłości.
Kredyt hipoteczny w trakcie małżeństwa
Po zawarciu małżeństwa pomiędzy małżonkami z mocy ustawy powstaje małżeńska wspólność majątkowa (oczywiście w przypadku, gdy nie zawrzą oni umowy majątkowej małżeńskiej). Zatem do majątku wspólnego małżonków wchodzi wszystko to, co nabędą w czasie trwania małżeństwa z wyjątkami wskazanymi w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym – czyli składniki majątku odziedziczone lub przekazane w drodze darowizny oraz nabyte przed zawarciem małżeństwa. Wspólność majątkowa oznacza również to, że małżonkowie solidarnie (czyli w ten sam sposób) odpowiadają wobec zaciągniętych wspólnie zobowiązań, a wierzyciel- tu bank, może żądać całości spełnienia świadczenia od któregokolwiek – dłużników (małżonków). Spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników solidarnych zwalnia z odpowiedzialności pozostałych.
Rozwód a kredyt
W umowie o kredyt hipoteczny oboje małżonkowie są jej stronami. W momencie uprawomocnienia się wyroku rozwodowego pomiędzy małżonkami przestaje obowiązywać wspólność majątkowa, jednak nie ma to wpływu na ich wspólne zobowiązanie wobec banku. Często zdarza się tak, iż małżonkowie po rozwodzie porozumiewają się co do wspólnego domu, czy mieszkania w ten sposób, że jedno z nich będzie tam dalej zamieszkiwać, a w zamian weźmie na siebie w całości zobowiązanie kredytowe. Przy czym, takie ustne ustalenia nie mają wpływu na odpowiedzialność wobec banku. Jeśli małżonek zamieszkujący nieruchomość przestanie spłacać kredyt, bank ma pełne prawo egzekwować spłatę od drugiego małżonka.
Kredyt hipoteczny a rozwód – co z kredytem po rozwodzie?
W sytuacji, gdy małżonkowie mieli wspólny kredyt hipoteczny, po rozwodzie powinni dokonać szeregu formalności. Jeśli tak jak wspomniano powyżej, jeden z byłych małżonków chce zamieszkiwać dalej w nieruchomości obciążonej tym kredytem i jednocześnie deklaruje chęć samodzielnej spłaty raty, musi wypełnić formularz dot. zwolnienia jednej ze stron umowy kredyty. Przy czym, bank będzie sprawdzał, czy ta osoba, która ma przejąć w całości kredyt, ma odpowiednią zdolność kredytową. Oczywiście do kredytu można „dodać” jeszcze jedną osobę jeśli zdolność ta będzie niedostateczna np. rodzica, czy obecnego partnera. Jeśli bank pozytywnie rozpatrzy taki wniosek, wtedy to jeden z byłych małżonków stanie się jedynym kredytobiorcą na mocy aneksu do umowy, a drugi z małżonków przestanie być odpowiedzialny za ewentualne długi z tytułu nieopłaconych rat kredytu.
Jak podzielić kredyt hipoteczny po rozwodzie?
Kolejną możliwością w przypadku kłopotliwego kredytu po rozwodzie jest nadpłata kredytu hipotecznego w ten sposób, by pozostała do spłaty kwota była odpowiednia do zdolności kredytowej małżonka, który chce przejąć nieruchomość. Oczywiście wtedy pozostaje kwestia uzgodnienia między małżonkami co do rozliczenia tej nadpłaty. W sytuacji, gdy bank nie wyrazi zgody na przejęcie długu, warto zawsze rozpocząć negocjacje i spytać o inne możliwości np. przedstawienie dodatkowego zabezpieczenia kredytu.
Byli małżonkowie mogą również sprzedać lub wynająć kredytowaną nieruchomość. Przy sprzedaży, byli małżonkowie dokonają podzielenia sumy, która pozostanie po odjęciu pozostałej kwoty kredytu do spłaty, bowiem otrzymane pieniądze ze sprzedaży w pierwszej kolejności spłacą pozostały kredyt. Zatem taka sprzedaż będzie się opłacała tylko wtedy, gdy kwota otrzymana ze sprzedaży pozwoli na spłatę pozostałego zobowiązania. Nie jest to tak oczywiste, ponieważ jest wiele czynników, które mogą wpłynąć na diametralne zmniejszenie wartości nieruchomości po jej zakupie np. wybudowanie uciążliwej inwestycji obok, czy, zły stan techniczny budynku, który ujawnił się dopiero po jakimś czasie itp.
W sytuacji, gdyby sprzedaż okazała się nielukratywna, rozważyć można wynajęcie kłopotliwej nieruchomości. Często czynsz z wynajmu może wystarczyć na spłatę raty kredytowej. Taka możliwość istnieje jednak tylko wtedy, gdy oboje małżonkowie zgodzą się wyprowadzić z domu, czy mieszkania i na samo wynajęcie nieruchomości.
Podział majątku a kredyt hipoteczny
Przy podziale majątku sąd ma możliwość przyznania prawa do nieruchomości tylko jednemu z małżonków. Przy czym należy pamiętać, iż byli małżonkowie mogą podzielić swój majątek również przed notariuszem, ale tylko wtedy, gdy są zgodni co do sposobu podziału i ewentualnych spłat/dopłat. Jednakże, nawet wtedy, gdy sąd przyzna obciążone kredytem mieszkanie jednemu z małżonków, nie zwalnia to drugiego z nich od spłaty. Tak jak wspomniano wcześniej, bank nie jest zainteresowany informacją o rozwodzie, czy podziale majątku, kluczowa jest umowa o kredyt, którą małżonkowie zawarli wspólnie. Najrozsądniej jest więc się porozumieć i ustalić, czy dokonamy nadpłaty, czy przepiszemy kredyt tylko na jednego z małżonków, czy sprzedamy lub wynajmiemy obciążoną kredytem nieruchomość.
W 2019 r. Sąd Najwyższy orzekł, iż w razie podziału majątku wspólnego i przyznania jednemu z byłych małżonków nieruchomości obciążonej hipoteką, wartość tego składnika nie powinna uwzględniać wartości obciążenia (postanowienie SN z dnia 12 lipca 2019 r., sygn. akt I CSK 713/17).
Potrzebujesz pomocy przy rozwodzie? Nasza kancelaria zapewnia pełne wsparcie w sprawach rozwodowych oraz przy podziale majątku.
