Rozwiązanie małżeństwa przez sąd nie wywołuje skutków prawnych w sferze katolickiej. Oznacza to, że jeśli małżonkowie zdecydowali się na ślub konkordatowy, to co do zasady po rozwodzie nie mogą oni zawrzeć kolejnego małżeństwa kościelnego. Kwestie związane ze ślubem kościelnym reguluje kodeks prawa kanonicznego. Zgodnie z jego postanowieniami małżeństwo zawarte i dopełnione nie może być rozwiązane żadną ludzką władzą i z żadnej przyczyny oprócz śmierci. Choć w mowie potocznej przyjęło się pojęcie rozwodu kościelnego, to należy mieć na uwadze, że przepisy prawa kanonicznego nie przewidują takiej instytucji.

Jak uzyskać rozwód kościelny?

Wspomniany wyżej „rozwód kościelny” w istocie oznacza unieważnienie małżeństwa kościelnego. Skorzystanie z tej instytucji jest możliwe w sytuacji, gdy okaże się, że istniały przeszkody do zawarcia małżeństwa. Ścisłe przesłanki unieważnienia małżeństwa zostały określone w kodeksie prawa kanonicznego. W przypadku zaistnienia jednej z nich, z punktu widzenia kościoła – małżeństwo uznaje się za nieistniejące. Przy czym, w takim przypadku należy przeprowadzić proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

Jak dostać rozwód kościelny? Powody

Wiek

Pierwszą przesłanką uzasadniającą stwierdzenie nieważności sakramentu małżeństwa jest brak przepisanego wieku. Zgodnie z postanowieniami prawa kanonicznego, nie może zawrzeć ważnego małżeństwa mężczyzna przed ukończeniem szesnastego roku życia i kobieta przed ukończeniem czternastego roku. Jednocześnie zastrzeżono, że konferencja Episkopatu ma prawo ustalić wyższy wiek do godziwego zawarcia małżeństwa. W Polsce małżeństwo można zawrzeć dopiero po ukończeniu 18. roku życia, przy czym jeśli chodzi o kobietę, może ona zawrzeć małżeństwo po ukończeniu 16 roku życia – mowa tu jednak o wyjątkowych wypadkach i jedynie za zgodą sądu opiekuńczego. Jeśli któryś z małżonków w chwili ślubu nie spełniał powyższych wymagań, można domagać się stwierdzenia nieważności małżeństwa.

Niezdolność płciowa

O nieważności małżeństwa stanowi także uprzednia i trwała niezdolność małżonka do dokonania stosunku małżeńskiego. Dotyczy ona zarówno mężczyzn jak i kobiet. Warto wiedzieć, że z kolei niepłodność co do zasady ani nie wzbrania zawarcia małżeństwa, ani nie powoduje jego nieważności. Przy czym jednocześnie kodeks zastrzega, że jeśli małżonek podstępnie ukrył ten fakt, by doprowadzić do uzyskania zgody małżeńskiej, można domagać się unieważnienia małżeństwa.

Poligamia

Przeszkodę dla ważnego zawarcia ślubu kościelnego stanowi uprzednie przyjęcie sakramentu przez jednego z małżonków. Mowa tu o tzw. poligamii. Gdyby zatem okazało się, że małżonek był w chwili ślubu związany węzłem poprzedniego małżeństwa, nawet niedopełnionego, to zajdzie podstawa by domagać się stwierdzenia nieważności małżeństwa.

Więzi rodzinne, powinowactwo

Przepisy prawa kanonicznego przewidują również nieważność małżeństwa w przypadku jego zawarcia przez osoby spokrewnione. Jeśli chodzi o pokrewieństwo w linii prostej, nieważne jest małżeństwo między wszystkimi wstępnymi i zstępnymi, zarówno prawego pochodzenia, jak i naturalnymi. W linii bocznej zaś, nieważne jest małżeństwo osób które łączy stosunek pokrewieństwa od pierwszego do czwartego stopnia włącznie. Co więcej, w razie wątpliwości co do tego w jakim stopniu w linii prostej dane osoby są spokrewnione, małżeństwo nie może zostać zawarte. Przepisy prawa kanonicznego przewidują także nieważność małżeństwa w przypadku jego zawarcia przez osoby spowinowacone w linii prostej, niezależnie od stopnia powinowactwa. Naruszenie tych postanowień stanowi podstawę do unieważnienia sakramentu małżeństwa.

Rozwód kościelny – zdrada

Do przesłanek warunkujących stwierdzenie nieważności małżeństwa należy również szereg innych przesłanek, w tym np. uprowadzenie osoby w celu zawarcia z nią małżeństwa, posiadanie święceń lub związanie wieczystym ślubem publicznym czystości w instytucie zakonnym. Mimo szerokiego katalogu przesłanek,  w treści przepisów nie wskazano wprost zdrady, co oznacza, że nie stanowi ona bezpośredniej przyczyny tzw. „rozwodu kościelnego”.  Przy czym, należy mieć na uwadze inne – dosyć powszechne – przyczyny, które mogą doprowadzić do rozpadu małżeństwa, a które już w świetle postanowień kościoła katolickiego, uzasadniają stwierdzenie jego nieważności.

Do takich powodów należy:

  • brak wystarczającego używania rozumu (chodzi tu np. o choroby psychiczne, lub niedorozwój umysłowy)
  • poważny brak rozeznania oceniającego (np. psychoza, nerwica)
  • niezdolność z przyczyn natury psychicznej do podjęci istotnych obowiązków małżeńskich, np. nimfomania, homoseksualizm, transseksualizm, masochizm, fetyszyzm, ekshibicjonizm, pedofilia, a także uzależnienia, np. narkomania, czy seksoholizm.

Jak wziąć rozwód kościelny?

Postępowanie dotyczące stwierdzenia nieważności sakramentu małżeństwa prowadzi sąd kościelny. Proces w zasadzie odbywa się wyłącznie w oparciu o przepisy prawa kanonicznego. Co więcej, w postępowaniu tym małżonkom nie mogą towarzyszyć „zwykli” adwokaci. W procesie bowiem mogą uczestniczyć jedynie adwokaci kościelni. Są to osoby wyznania katolickiego, „nienaruszonej sławy”, które ukończyły studia z zakresu prawa kanonicznego.

Czy rozwód kościelny dostają obie strony?

Orzeczenie o nieważności małżeństwa oznacza, że w świetle prawa kanonicznego związek małżeński nigdy nie istniał. Oznacza to, że rozwód kościelny dostają obie strony. W konsekwencji, każda ze stron nieważnego małżeństwa kościelnego może zawrzeć ślub kościelny z innym partnerem.

Czy można dostać rozwód kościelny mając dziecko?

W przepisach polskiego prawa kanonicznego brak jest postanowień, które wskazywałyby, że posiadanie dziecka stanowi przeszkodę dla unieważnienia małżeństwa. Fakt posiadania wspólnego dziecka, jest niezależny od przesłanek nieważności ślubu. W świetle powyższego, warto zatem wiedzieć, że mając dziecko, małżonkowie mogą dostać „rozwód kościelny”.

Ile kosztuje rozwód kościelny?

Wśród kosztów rozwodu kościelnego wyróżnić można koszty sądowe oraz honorarium adwokackie.

Jeśli chodzi o koszty sądowe, to należy w pierwszej kolejności należy liczyć się z opłatą od skargi powodowej – przy czym konieczność jej uiszczenia, a także jej wysokość zależy od działalności danego sądu kościelnego – niektóre bowiem nie wymagają takiej opłaty, a te które jej wymagają, niekiedy uzależniają jej wysokość od zarobków stron. Poza tym należy liczyć się z kosztami sądowymi związanymi z procesem. W przypadku gdy zajdzie konieczność przeprowadzenia opinii biegłego, strony muszą liczyć się koniecznością pokrycia także kosztów sporządzenia takiej opinii.

Na honorarium adwokata składa się przede wszystkim koszt sporządzenia skargi powodowej, a także ewentualną reprezentację w trakcie procesu. Jak już wspomniano, rozwód kościelny cechuje się pewną specyfiką, przez co strony zwykle reprezentowane są przez adwokatów kościelnych. Niestety określenie z góry wynagrodzenia pełnomocnika za reprezentację w „rozwodzie kościelnym” nie jest możliwe. Wysokość honorarium pełnomocnika ustalana jest indywidualnie, w zależności od stopnia zawiłości sprawy oraz zakresu zleconych mu czynności.  

Potrzebujesz pomocy w sprawie rozwodowej? Zobacz stronę https://adwokaci-ks.pl/sprawy-rodzinne/rozwod-adwokat-poznan/