Na mocy ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w art. 15zzs1 wprowadzono możliwość przeprowadzenia w postępowaniu cywilnym zdalnego posiedzenia sądu. Przepis ten ma obowiązywać w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich.

Taki zapis umożliwia zatem uczestnictwo w rozprawie za pomocą specjalnej aplikacji sądowej, poprzez którą strona może połączyć się z sądem, drugą stroną, czy pełnomocnikami bez wychodzenia z domu. Może to być przydatne zarówno dla osób mieszkających za granicą, ale także w sytuacji ograniczonej mobilności.

Pozew o rozwód online

Aby rozwód mógł być orzeczony, do sądu należy złożyć odpowiedni pozew. Pozew można sporządzić i złożyć: 

  • osobiście,
  • wysłać wydrukowany pozew z załącznikami pocztą, 
  • można też skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika- adwokata lub radcy prawnego, który po otrzymaniu pełnomocnictwa, ma uprawnienia do sporządzenia pozwu i złożenia go w swoim imieniu na rzecz Klienta,
  • nie ma takiej możliwości, by pozew został złożony do sądu mailowo, faxem, z podpisem elektronicznym czy w inny sposób- jak wspomniano, możliwe jest jedynie przesłanie pozwu do sądu pocztą lub złożenie go osobiście w biurze podawczym właściwego sądu. 

Dużą zaletą skorzystania z pomocy adwokata jest też to, iż wszystkie informacje w sprawie z sądu będą przesyłane na adres pełnomocnika, a adwokat czy radca prawny ma obowiązek informować Klienta o stanie jego sprawy. Może to być bardzo przydatne dla osób, które nie przebywają przez dłuższy czas w Polsce, nie mają czasu lub po prostu nie chcą osobiście angażować się w postępowanie rozwodowe. Treść pozwu oczywiście można uzgodnić z pełnomocnikiem telefonicznie lub mailowo, małżonek domagający się rozwodu na tym etapie nie musi zatem przyjeżdżać do miejscowości, gdzie będzie toczyło się postępowanie. 

Wniosek o rozwód online

Jak wskazano, nie ma możliwości złożenia pozwu o rozwód przez Internet. Jednak, online można uzyskać dokumenty niezbędne do złożenia pozwu, a których brak będzie stanowił brak formalny uniemożliwiający nadanie sprawie dalszego biegu. Na stronie www.obywatel.gov.pl można złożyć wnioski o dostarczenie na podany adres odpisów aktów stanu cywilnego. W przypadku rozwodu będzie to odpis skrócony aktu małżeństwa oraz odpisy aktów urodzenia dzieci pochodzących z małżeństwa (o ile takie są). Oczywiście takie czynności można zlecić także wybranej kancelarii. Odpisy te można także uzyskać osobiście w dowolnym urzędzie stanu cywilnego. 

Rozprawa rozwodowa online

W celu orzeczenia rozwodu, sąd musi przeprowadzić rozprawę, podczas której najczęściej w pierwszej kolejności przesłuchiwani są małżonkowie, czyli strony. Obowiązek taki wynika z przepisu art. 432 k.p.c., który stanowi, iż w każdej sprawie o rozwód lub separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Przed wejściem w życie wyżej cytowanej ustawy tzw. ustawy covidowej, oboje małżonkowie musieli osobiście stawić się do siedziby sądu, przed którym toczył się rozwód i musieli złożyć swoje zeznania w sprawie. Zatem nawet w sytuacji, gdy jeden z małżonków mieszkał tysiące kilometrów z dala od kraju, musiał on stawić się na rozprawę rozwodową do sądu. A jak jest obecnie? Jak wskazano, możliwe jest przeprowadzenie rozprawy w trybie zdalnym. Co istotne, należy zawrzeć stosowny wniosek o przeprowadzenie rozprawy w sposób zdalny w pozwie inicjującym postępowanie rozwodowe- gdy to my jesteśmy jego inicjatorami lub w odpowiedzi na pozew, gdy zostaliśmy pozwani. Należy także podać swój adres mailowy. 

Rozprawa online w sprawie o rozwód – jak przebiega? 

W przypadku, gdy sąd uwzględni wniosek o przeprowadzenie rozprawy online w sprawie o rozwód, na jakiś czas przed rozprawą (od 2-3 tygodni przed do 24 h przed) pracownicy sekretariatu wydziału wysyłają link do rozprawy na podany przez stronę lub pełnomocnika adres mailowy. Warto potwierdzić w odpowiedzi zwrotnej jego otrzymanie, by sekretariat miał pewność, iż link został dostarczony. 

O wyznaczonej godzinie należy kliknąć w link, który przekieruje nas na stronę z aplikacji, z której korzysta dany sąd. Tam zazwyczaj należy wpisać swoje imię i nazwisko. Później trzeba oczekiwać na połączenie sądu drugiej strony i ewentualnie jej pełnomocnika (może wystąpić opóźnienie). Co istotne, może być tak, że tylko jedna strona będzie obecna na rozprawie w formie zdalnej, a pozostali- w tym adwokat lub radca prawny- będą obecni w budynku sądu. 

Wyrok rozwodowy a rozprawa online

Jak już wiadomo, sąd nie może rozpoznać sprawy o rozwód bez przeprowadzenia rozprawy. Obligatoryjnie sąd musi przesłuchać małżonków. W przypadku zgody na rozprawę zdalną- małżonek lub małżonkowie mogą zeznawać zdalnie- online. Co istotne, w przypadku, gdy pozwany w ogóle nie stawi się na posiedzenie wyznaczone przez sąd lub mimo stawienia się na nią, nie bierze czynnego udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. Wyrok taki zatem może być wydany też w sprawie rozwodowej. 

W przypadku, gdy małżonkowie zgodnie wnoszą o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie lub jedna ze stron zgodzi się na orzeczenie o winie to przeważnie wyrok będzie wydany już po pierwszej rozprawie. Nie ma tu zatem znaczenia, czy rozprawa odbywała się tradycyjnie, czy też zdalnie. 

Co ważne, wyrok rozwodowy stanie się prawomocny w terminie 7 dni od  dnia jego ogłoszenia, jeżeli żadna ze stron nie złoży wniosku o uzasadnienie. Po otrzymaniu wyroku z uzasadnienie, strona, która się go domagała będzie miała 14 dni na złożenie apelacji do sądu odwoławczego. Jeśli tak się stanie, uprawomocnienie wyroku nastąpi dopiero po rozpoznaniu sprawy przez sąd drugiej instancji. 

Zobacz również: adwokat rozwodowy Poznań