W dobie cyfrowej rewolucji i przenoszenia wielu aspektów życia do świata wirtualnego pojawiają się nowe, dotąd nieznane zagrożenia. Jednym z nich jest cyberprzemoc – czyli różne formy prześladowania w Internecie, które mogą mieć poważne skutki zarówno dla ofiar, jak i sprawców. Choć dzieje się w przestrzeni online, jej skutki są realne i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji psychicznych, społecznych, a nawet prawnych.

Czym jest cyberprzemoc?

Cyberprzemoc to stosunkowo nowa forma agresji, która polega na nękaniu i prześladowaniu przy użyciu urządzeń elektronicznych, takich jak komputery czy telefony komórkowe. Powszechny dostęp do technologii oraz Internetu sprawia, że coraz więcej aspektów codziennego życia – w tym kontakty towarzyskie i komunikacja – przenosi się do sieci. Niestety, wraz z tym pojawiają się także nowe zagrożenia, a jednym z nich jest właśnie cyberprzemoc.
Zjawisko to obejmuje różne szkodliwe działania, takie jak:

  • nękanie i zastraszanie za pomocą Internetu i komunikatorów,
  • wyśmiewanie i publikowanie obraźliwych komentarzy w mediach społecznościowych,
  • udostępnianie zdjęć lub nagrań bez zgody danej osoby (przeczytaj również “Co grozi za wykorzystanie wizerunku bez zgody?“),
  • włamywanie się na prywatne konta i wykorzystywanie ich w sposób szkodliwy dla właściciela.

Ponieważ jest to zjawisko dynamicznie ewoluujące, wciąż pojawiają się nowe sposoby prześladowania w sieci. Problem ten dotyka zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych, dlatego niezwykle istotne jest zwiększanie świadomości i podejmowanie działań mających na celu jego zwalczanie.

Formy cyberprzemocy

Cyberprzemoc to szerokie zjawisko, które może przybierać różne formy. Wyróżnia się kilka głównych typów przemocy w sieci, w tym:

  • Flaming – polegający na wysyłaniu agresywnych i obraźliwych wiadomości poprzez komunikatory,
  • Trolling – celowe zamieszczanie dużej liczby negatywnych i krzywdzących komentarzy dotyczących ofiary,
  • Maskarada – zakładanie fałszywych kont w celu prześladowania innych,
  • Flood – zalewanie skrzynki odbiorczej ofiary ogromną liczbą wiadomości, utrudniając jej korzystanie z komunikacji online,
  • Sexting – cyberprzemoc o charakterze seksualnym, obejmująca przesyłanie intymnych zdjęć, filmów lub linków do stron dla dorosłych. Często wiąże się z próbami wyłudzenia prywatnych treści i późniejszym szantażem w celu uzyskania korzyści materialnych.

Warto również zwrócić uwagę na niebezpieczne internetowe wyzwania, które stanowią specyficzną formę cyberprzemocy. Sprawcy często manipulują ofiarami, nakłaniając je do udziału w ryzykownych i potencjalnie zagrażających zdrowiu lub życiu aktywnościach. Długotrwałe nękanie i presja społeczna sprawiają, że niektóre osoby ulegają takim namowom, co może prowadzić do tragicznych konsekwencji.

Cyberprzemoc a prawo

Istotnym aspektem polskiego prawa jest uwzględnienie cyberprzemocy w przepisach kodeksu karnego. Regulacje te obejmują różne formy przestępstw, takie jak zniesławienie, zniewaga, groźby karalne oraz uporczywe nękanie w środowisku internetowym. Dzięki tym przepisom możliwe jest ściganie i karanie sprawców przemocy w sieci:

  • Art. 190a KK – dotyczy uporczywego nękania, które wywołuje u ofiary uzasadnione poczucie zagrożenia, udręczenia lub poniżenia. Obejmuje także podszywanie się pod inną osobę oraz wykorzystywanie jej wizerunku bez zgody w celu wyrządzenia szkody majątkowej lub osobistej. Takie działania są uznawane za przestępstwo i mogą skutkować karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
  • Art. 212 KK – odnosi się do zniesławienia i pomawiania, które mogą mieć miejsce również w Internecie. Są to przykłady cyberprzemocy, które mogą narazić ofiarę na utratę dobrego imienia.
  • Art. 216 KK – reguluje kwestię zniewagi, czyli publicznego lub celowego naruszenia godności innej osoby poprzez obraźliwe słowa, treści pisemne lub inne formy wyrazu.
  • Art. 190 KK – odnosi się do stosowania gróźb karalnych, które mogą występować także w przestrzeni cyfrowej jako forma zastraszania i wywierania presji na ofiarę.

Ponadto, istnieją regulacje prawne mające na celu ochronę małoletnich przed cyberprzemocą, które zobowiązują opiekunów oraz placówki edukacyjne do podejmowania odpowiednich działań, m.in. Ministerstwo Edukacji Narodowej wdraża skuteczne strategie, które obejmują regularne szkolenia dla nauczycieli i rodziców, mające na celu rozpoznawanie oraz zapobieganie cyberprzemocy. Istotnym elementem tych działań jest wszechstronne przygotowanie kadry pedagogicznej do reagowania na zagrożenia w świecie cyfrowym.

Cyberprzemoc a naruszenie dóbr osobistych

Zazwyczaj osoby dopuszczające się cyberprzemocy chcą pozostać anonimowe. W związku z tym jednym z pierwszych kroków powinno być ustalenie ich tożsamości. Proces ten bywa skomplikowany i czasochłonny, ale zwykle nie jest niemożliwy do przeprowadzenia.

Samodzielne zidentyfikowanie sprawcy może okazać się trudne, dlatego najczęściej konieczna jest pomoc odpowiednich służb. Po poznaniu danych osoby dopuszczającej się cyberprzemocy można też rozważyć podjęcie kroków prawnych na drodze cywilnej w celu uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia (zobacz: adwokaci-ks.pl/ochrona-dobr-osobistych-i-wizerunku/naruszenie-dobr-osobistych/). 

Do pisma procesowego warto dołączyć wszelkie dostępne dowody, takie jak e-maile, wiadomości SMS, zrzuty ekranu, zdjęcia czy nagrania wideo. Tego rodzaju materiały mogą mieć kluczowe znaczenie w postępowaniu, zarówno na etapie śledztwa, jak i w trakcie rozprawy sądowej.

Niestety, osoby doświadczające cyberprzemocy często działają pod wpływem silnych emocji i odruchowo usuwają kompromitujące lub obraźliwe treści, które mogłyby posłużyć jako dowód. Takie pochopne decyzje mogą jednak znacząco utrudnić, a w niektórych przypadkach wręcz uniemożliwić skuteczne dochodzenie swoich praw na drodze prawnej. Dlatego tak istotne jest, aby przed zgłoszeniem sprawy do odpowiednich organów zabezpieczyć wszelkie materiały, które mogą pomóc w ustaleniu sprawcy i udowodnieniu popełnionego czynu.

Podsumowanie

Cyberprzemoc to forma przemocy stosowana w środowisku internetowym, która może przybierać różne postaci, takie jak nękanie, publikowanie obraźliwych treści, włamania na konta czy rozpowszechnianie prywatnych materiałów bez zgody ich właściciela. Choć dzieje się w przestrzeni cyfrowej, jej skutki są realne i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji psychicznych, społecznych i prawnych. Polskie prawo uwzględnia cyberprzemoc w przepisach kodeksu karnego. Sprawcy mogą ponosić odpowiedzialność karną, a ofiary mają prawo dochodzić sprawiedliwości również na drodze cywilnej, domagając się odszkodowania lub zadośćuczynienia. Kluczowe jest zabezpieczenie dowodów, takich jak e-maile, SMS-y, nagrania czy zrzuty ekranu, które mogą pomóc w identyfikacji sprawcy i skutecznym dochodzeniu swoich praw. Zgłoszenie sprawy odpowiednim organom, takim jak Policja czy prokuratura, może przyczynić się do ukarania sprawcy oraz zapobiegania dalszym przypadkom cyberprzemocy.

Jeśli potrzebujesz pomocy związanej z cyberprzemocą, skontaktuj się z naszą kancelarią – https://adwokaci-ks.pl/kontakt/