Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu już samo w sobie stanowi wykroczenie albo przestępstwo (w zależności od wysokości stężenia alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu sprawcy) i skutkuje pociągnięciem sprawcy do odpowiedzialności. W przypadku spowodowania w takim stanie kolizji (co jest wykroczeniem) lub wypadku (które stanowi przestępstwo), konsekwencje mogą być znacznie bardziej dotkliwe i obejmować nawet dożywotnią utratę uprawnień do prowadzenia pojazdów.
Kolizja pod wpływem alkoholu
W pierwszej kolejności warto omówić różnicę między stanem po użyciu alkoholu, a stanem nietrzeźwości. Z pierwszym z wymienionych będziemy mieć do czynienia jeśli stężenie alkoholu we krwi zawiera się pomiędzy 0,2 a 0,5 promila (bądź wynosi od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza). W przypadku gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość (lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość) mamy do czynienia z przestępstwem.
Spowodowanie kolizji pod wpływem alkoholu
W kontekście omawianego zagadnienia istotne znaczenie ma również rozróżnienie kolizji od wypadku, które są definiowane nieco odmiennie. Z kolizją będziemy mieć do czynienia w przypadku spowodowania zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym w wyniku niezachowania należytej ostrożności. Kolizja swoim zakresem obejmuje także sytuacje, kiedy następstwem spowodowania takiego zagrożenia będzie naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby trwające nie więcej niż 7 dni.
Jeśli sprawca narusza – chociażby nieumyślnie – zasady bezpieczeństwa w ruchu i powoduje nieumyślnie wypadek, w wyniku którego inna osoba ponosi obrażenia ciała, które trwają dłużej niż 7 dni, popełnia on już nie wykroczenie, a przestępstwo. Gdyby w wyniku wypadku inna osoba poniosła ciężki uszczerbek na zdrowiu albo zmarła, sprawca będzie podlegać surowszej odpowiedzialności karnej.
Jaka kara za spowodowanie kolizji pod wpływem alkoholu?
Za spowodowanie wypadku komunikacyjnego grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. Jeśli sprawca znajdował się w stanie nietrzeźwości (przy stężeniu alkoholu powyżej 0,5 promila we krwi) sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Co istotne, w przypadku gdy sprawca wypadku komunikacyjnego znajdował się w stanie nietrzeźwości, sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju i to na okres nie krótszy niż 3 lata (maksymalny okres wynosi 15 lat).
Za spowodowanie wypadku komunikacyjnego, w którym inna osoba zmarła lub poniosła ciężki uszczerbek grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku gdy sprawca znajdował się w stanie nietrzeźwości, sąd orzeka karę pozbawienia wolności nie niższą 2 lata, a maksymalny wymiar kary wynosi 12 lat. W takiej sytuacji sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i to dożywotnio, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Za spowodowanie kolizji sprawca podlega karze grzywny. Jeśli jednak sprawca znajdował się w stanie po użyciu alkoholu (przy stężeniu alkoholu poniżej 0,5 promila we krwi) podlega on karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 złotych. W takim wypadku orzeka się również zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat.
Warto pamiętać, że we wszystkich wspomnianych wyżej przypadkach orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów ma charakter obligatoryjny – innymi słowy sąd co do zasady nie może odstąpić od jego nałożenia.
Kolizja pod wpływem alkoholu nie z mojej winy
Jak już wspomniano, samo niezachowanie ostrożności w konsekwencji którego powoduje się zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym (kolizja), podlega karze grzywny. Jeśli sprawca znajdował się w stanie po użyciu alkoholu, grozi mu kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 złotych. Z kolei za samo prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu grozi kara aresztu, albo grzywny w wysokości nie niższej niż 2500 złotych. A zatem w przypadku wykroczenia, kary za spowodowanie kolizji po użyciu alkoholu oraz za prowadzenie pojazdu po użyciu alkoholu są niemal takie same, niezależnie od tego z czyjej winy doszło do spowodowania kolizji.
A jak to się ma przy nieumyślnym spowodowaniu wypadku, które stanowi nie wykroczenie a przestępstwo? Powszechnie mówi się, że pijany uczestnik wypadku zawsze będzie uznany za winnego, nawet jeśli nie naruszył on żadnych reguł i nie spowodował wypadku. Takie przekonanie nie jest jednak do końca prawidłowe. Przyczynę wypadku, zgodnie z artykułem 177 k.k. ma stanowić naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym.
Aby uczestnikowi wypadku można było przypisać odpowiedzialność za czyn z art. 177 k.k., naruszenie zasad bezpieczeństwa poprzez prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości musi pozostawać w związku ze skutkiem w postaci wypadku komunikacyjnego. Jeśli w toku postępowania okaże się, że do wypadku spowodowanego przez inną osobę, doszłoby nawet gdyby uczestnik wypadku był trzeźwy, to nie można przyjąć, że pijany uczestnik poniesie odpowiedzialność karną za jego spowodowanie. Uczestnik poniesie jednak odpowiedzialność za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Tym samym, musi on się liczyć z utratą uprawnień kierowcy.
